مکمل‌های غذایی، محصولاتی هستند که حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، گیاهان دارویی، اسیدهای آمینه و یا ترکیبات دیگر هستند و برای تکمیل رژیم غذایی استفاده می‌شوند. این مکملها در اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و مایع وحود دارند و برای اهداف متنوعی همچون تقویت سیستم ایمنی، بهبود عملکرد ورزشی، کاهش وزن، افزایش انرژی و درمان برخی بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به تنوع بالای مکمل‌های غذایی، انتخاب و مصرف مناسب آن‌ها، نیاز به شناخت کافی از انواع، فواید و عوارض جانبی آن‌ها دارد. در ادامه به معرفی انواع مکمل‌های غذایی و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم. نکته مهم این است که مکمل های غذایی نباید به عنوان جایگزینی برای یک رژیم غذایی متعادل و متنوع در نظر گرفته شوند. استفاده صحیح از آن‌ها به معنای ترکیب آن‌ها با یک رژیم غذایی متعادل و یک سبک زندگی سالم است.
معرفی بهترین مکمل‌های غذایی
در مقدمه به این موضوع اشاره کردیم که مکمل‌های تغذیه‌ای در واقع با هدف تکمیل رژیم غذایی افراد استفاده می‌شوند. این محصولات در قالب‌های مختلفی چون قرص، کپسول، پودر و مایع قابل استفاده هستند. هر کدام از مکمل‌های غذایی دارای انواع خاصی‌اند که هر کدام وظیفه مخصوص به خود را در بدن انجام می‌دهند. در این بخش به معرفی انواع مکمل‌های غذایی می‌پردازیم:
مکمل‌های بدنسازی
مکمل‌های بدنسازی محصولات غذایی هستند که به منظور بهبود عملکرد ورزشی، افزایش توده عضلانی، کاهش چربی بدن و بهبود ریکاوری پس از تمرین مصرف می‌شوند. این مکملها حاوی ترکیباتی مانند پروتئین، کربوهیدرات، کراتین، آمینو اسیدها و سایر مواد مغذی هستند. در ادامه به معرفی برخی از انواع مکمل‌های بدنسازی می‌پردازیم:
پروتئین وی
پروتئین وی یکی از محبوب‌ترین مکمل‌های ورزشی است که از آب پنیر تهیه می‌شود. این پروتئین به دلیل جذب سریع و داشتن طیف گسترده‌ای از اسیدهای آمینه ضروری، برای رشد و ترمیم عضلات بسیار مفید است. پروتئین وی در انواع مختلفی مانند کنسانتره، ایزوله و هیدرولیز وجود دارد که هر کدام میزان خلوص و سرعت جذب متفاوتی دارند. مصرف پروتئین وی به ویژه برای افرادی که به دنبال افزایش توده عضلانی، کاهش چربی بدن و بهبود عملکرد ورزشی هستند، توصیه می‌شود. جهت تهیه انواع مکمل‌های ورزشی متناسب با نیازتان می‌توانید به داروخانه دکتر شانه‌ساز مراجعه کنید و یا بصورت آنلاین پس از مشاهده محصولات، سفارش دهید.
کراتین
کراتین یک ترکیب طبیعی است که در بدن انسان و برخی از حیوانات یافت می‌شود. این ماده عمدتاً در عضلات اسکلتی ذخیره شده و نقش مهمی در تولید انرژی آنی برای فعالیت‌های ورزشی با شدت بالا ایفا می‌کند. به همین دلیل، کراتین به عنوان یک مکمل محبوب در بین ورزشکاران و بدنسازان شناخته شده است. کراتین با جذب آب به داخل سلول‌های عضلانی، باعث افزایش حجم آن‌ها می‌شود. این پدیده به عنوان اثر حجیم‌سازی شناخته شده و به عضلات، ظاهری پرتر و حجیم‌تر می‌دهد.
مکمل‌های جنسی
مکمل‌های جنسی طیف وسیعی از محصولات هستند که می‌توانند عملکرد جنسی را بهبود ببخشند. این مکملها اغلب حاوی ترکیبات طبیعی یا مصنوعی هستند و به شکل قرص، کپسول، مایع یا ژل موجود می‌باشند. بسیاری از مکمل‌های جنسی حاوی عصاره گیاهانی مانند جینسینگ، ماکا، خارخاسک و گوارانا هستند. این گیاهان به دلیل خواص تقویت جنسی شناخته شده‌اند. از این رو می‌توانند در عملکرد جنسی موثر باشند. در این بخش برخی از انواع مکمل‌های جنسی را معرفی خواهیم کرد:
قرص افزایش میل جنسی
این قرص‌ها با افزایش سطح تستوسترون و بهبود عملکرد عصبی در آقایان، میل جنسی را افزایش می‌دهند. برای خانم‌ها نیز برخی از مکملها و قرص‌ها وجود دارد که می‌توانند به افزایش میل جنسی آن‌ها کمک کنند. این قرص‌ها با افزایش سطح هورمون‌های جنسی زنانه، بهبود گردش خون در ناحیه تناسلی و افزایش تحریک پذیری، میل جنسی را افزایش می‌دهند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی
ویتامین‌ها و مواد معدنی، مواد مغذی ضروری هستند که بدن ما برای عملکرد صحیح به آن‌ها نیاز دارد. این مواد ریزمغذی، نقش‌های حیاتی در بدن ایفا می‌کنند، از تقویت سیستم ایمنی و تولید انرژی گرفته تا حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها. ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که بدن قادر به تولید آن‌ها نیست و باید از طریق غذا دریافت شوند. در این بخش به معرفی برخی از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌پردازیم:
قرص ویتامین D3
این ویتامین، یک ویتامین محلول در چربی است که به بدن شما در جذب کلسیم و فسفر کمک می‌کند. داشتن مقدار مناسب ویتامین D، کلسیم و فسفر برای ساخت و حفظ استخوان‌های قوی مهم است. ویتامین D برای درمان و پیشگیری از اختلالات استخوانی (مانند راشیتیسم، استئومالاسی) استفاده می‌شود. ویتامین D به صورت طبیعی، زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، توسط بدن ساخته می‌شود. کرم‌های ضد آفتاب، لباس‌های محافظ، پوست تیره و سن ممکن است از دریافت ویتامین D کافی از خورشید جلوگیری کنند. ویتامین D همراه با کلسیم برای درمان یا جلوگیری از تحلیل استخوان (پوکی استخوان) استفاده می‌شود. ویتامین D همچنین همراه با سایر داروها برای درمان سطوح پایین کلسیم یا فسفات ناشی از برخی اختلالات (مانند هیپوپاراتیروئیدیسم، هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب، هیپوفسفاتمی خانوادگی) استفاده می‌شود.
قرص ویتامین B12
ویتامین B12 یک ویتامین محلول در آب است که برای عملکرد صحیح بدن، به ویژه مغز و سیستم عصبی، بسیار مهم است. این ویتامین در ساخت گلبول‌های قرمز خون، تولید DNA و تبدیل مواد غذایی به انرژی نقش دارد. ویتامین B12 به بدن کمک می‌کند تا از مواد غذایی انرژی تولید کند و احساس خستگی و ضعف را کاهش دهد. این ویتامین برای عملکرد صحیح سلول‌های عصبی و حفظ سلامت مغز ضروری است. افرادی که مبتلا به بیماری سلیاک، بیماری کرون یا کم‌کاری تیروئید هستند، ممکن است در جذب ویتامین B12 مشکل داشته باشند. از این رو مصرف این ویتامین برای آن‌ها توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: کدام ویتامین به رشد عضلات کمک می‌کند؟
مکمل‌های گیاهی و طبیعی
مکمل‌های گیاهی و طبیعی در سال‌های اخیر محبوبیت فراوانی پیدا کرده‌اند. بسیاری از افراد این مکملها را برای بهبود سلامت عمومی، پیشگیری از بیماری‌ها و افزایش انرژی مصرف می‌کنند. برخی از مکمل‌های گیاهی و طبیعی شامل موارد زیر هستند:
جنسینگ
ریشه گیاه جنسینگ حاوی ترکیبات فعالی است که به آن خواص متعددی از جمله افزایش انرژی، بهبود عملکرد ذهنی، تقویت سیستم ایمنی، کاهش استرس و بهبود عملکرد جنسی می‌بخشد. با این حال، اثربخشی جینسینگ بر روی همه افراد یکسان نیست و ممکن است با توجه به شرایط فردی و نوع جینسینگ متفاوت باشد.
قرص زردچوبه
زردچوبه، ادویه ای با رنگ زرد طلایی است که به دلیل خواص درمانی فراوان خود به ویژه در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ماده اصلی فعال در زردچوبه، کورکومین است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و ضد التهاب شناخته می‌شود. به همین دلیل، قرص‌های زردچوبه یا کورکومین به عنوان مکمل غذایی برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مکمل‌های کمک درمانی
مکمل‌های کمک درمانی، محصولاتی هستند که حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و سایر ترکیبات مغذی هستند و به منظور تکمیل رژیم غذایی و تامین نیازهای بدن استفاده می‌شوند. این مکملها به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و مایع در دسترس هستند. این مکملها همانگونه که از اسم آن‌ها مشخص است، در درمان برخی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. برخی از این مکملها شامل موارد زیر هستند:
قرص تقویت‌کننده و ضد ریزش مو
قرص‌های تقویت مو حاوی ترکیبات مختلفی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، عصاره‌های گیاهی و اسیدهای آمینه هستند. این قرص‌ها با خاصیت تقویت‌کنندگی خود، در درمان ریزش مو موثر عمل می‌کنند و ریشه و ساقه موها را نیز تقویت می‌کنند. این قرص‌ها مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو را تامین می‌کنند. با تغذیه مناسب، موها ضخیم‌تر و درخشان‌تر می‌شوند.
مکمل‌های حافظه و اعصاب
مکمل‌های حافظه و اعصاب، حاوی ترکیباتی هستند که به بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه، افزایش تمرکز و کاهش زوال عقل کمک می‌کنند. این مکملها معمولاً حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، عصاره‌های گیاهی و سایر ترکیبات فعال زیستی هستند. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین‌های گروه B، ویتامین E، آهن و روی می‌تواند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد. از این رو استفاده از این مکملها می‌تواند بر روی بهبود عملکرد مغز موثر باشد. علاوه بر این، با افزایش سن ممکن است مغز مانند دوران جوانی به خوبی فعالیت نکند. از این رو استفاده از مکمل‌های حافظه و اعصاب می‌تواند موثر باشد.
فواید مصرف مکمل‌های غذایی
مکمل‌های غذایی می‌توانند نقش مهمی در حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی ایفا کنند. این مکملها با تامین ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر ترکیبات مغذی مورد نیاز بدن که ممکن است از طریق رژیم غذایی به اندازه کافی تامین نشوند، به عملکرد بهتر بدن کمک می‌کنند. فواید مصرف مکملها شامل تقویت سیستم ایمنی، بهبود عملکرد مغز، افزایش انرژی، کمک به کاهش وزن، تقویت استخوان‌ها، بهبود خواب و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و سرطان می‌شود. با این حال، قبل از مصرف هر گونه مکمل، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا از مناسب بودن آن برای شما اطمینان حاصل کنید.
عوارض مصرف مکمل‌های غذایی
مصرف مکمل‌های غذایی اگر چه می‌تواند برای تامین نیازهای بدن مفید باشد، اما در صورت مصرف نادرست یا بیش از حد، ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض جانبی رایج مصرف مکملها عبارتند از:
- اختلالات گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست و سایر اختلالات مربوط به دستگاه گوارش، می‌تواند جز عوارض مصرف بیش از حد مکمل‌های غذایی باشد.
- واکنش‌های آلرژیک: در برخی افراد، مکملها ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر، تورم یا مشکلات تنفسی شوند.
- تداخل با داروها: برخی مکملها ممکن است با داروهای تجویزی تداخل داشته باشند و اثربخشی آن‌ها را کاهش دهند یا عوارض جانبی آن‌ها را افزایش دهند.
- آسیب به اندام‌ها: مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به اندام‌هایی مانند کبد و کلیه‌ها آسیب برساند.
- افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد برخی مکملها ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سرطان را افزایش دهد.
بهترین زمان مصرف مکمل‌های غذایی
در ارتباط با مصرف انواع مکمل‌های غذایی از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی و به صورت کلی هر نوع مکملی، بایستی به زمان مصرف آن توجه کنیم. بهترین زمان برای مصرف مکمل‌های غذایی به نوع مکمل، ترکیبات آن و هدف مصرف شما بستگی دارد. برخی مکملها بهتر است با معده خالی مصرف شوند تا جذب بهتری داشته باشند، در حالی که برخی دیگر همراه با غذا بهتر جذب می‌شوند. در حالت کلی برای مصرف انواع مکمل‌های غذایی همیشه دستورالعمل مصرف درج شده روی بسته‌بندی مکمل را به دقت مطالعه کنید.
کلام پایانی
در این مقاله با انواع مکمل‌های غذایی آشنا شدیم. بهترین زمان مصرف آن‌ها را دانستیم و همچنین این موضوع را بررسی کردیم که مصرف بیش از حد مکملها نیز می‌تواند به بدن آسیب برساند. هر یک از مکملها برای تامین و تکمیل رژیم غذایی مصرف می‌شوند و بایستی بر اساس دستورالعمل درج شده بر روی هر مکمل مصرف شوند. توصیه می‌کنیم برای مصرف انواع مکمل‌های غذایی از پزشک متخصص کمک بگیرید. پرسنل داروخانه دکتر شانه‌ساز با ارائه بهترین مشاوره‌های درمانی و معرفی بهترین مکملها، شما را در مصرف مکمل‌های غذایی مناسب همراهی خواهند کرد.